Multivitamin kullanımı her geçen yıl artmaktadır. Bunun başlıca sebepleri arasında yeterli ve dengeli beslenememe, çalışma şartları, vitamin enzimi önleyici çeşitli hastalıklar ve hamilelik gelmektedir. Özel bir koşul veya beslenme biçimi olmadığı müddetçe yeterli bir beslenme ile vücudun ihtiyacı olan vitamin miktarı karşılanabilmektedir. Ancak pek çok kişi sağlığın korunabilmesi için multivitaminlere yönelmektedir.

“Multivitaminler, diğer bileşenlerin yanında bir çok farklı vitamin ve mineral içeren takviyelerdir” (1). Multivitaminler tek başına sağlanan takviye vitaminlerden farklı olarak daha düşük dozlarda bir çok vitamin ya da mineralin bir araya getirilmesinden oluşmaktadır. Multivitamin kullanımı küçük ancak önemli vitamin veya mineral ihtiyacınızı giderebilir. Ancak multivitaminlerin her biri farklı dozlarda vitamin veya mineral içermektedir. Bu nedenle kullanırken ihtiyacınıza uygun olan multivitamini seçmeniz önemlidir.

Multivitamin Nedir ve Multivitamin Ne İşe Yarar?

Vücudun temel ihtiyaçları arasında vitamin ve mineraller önemli yer tutmaktadır. Vücut vitamin ve mineraller sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirir, kemikleri destekler ve daha birçok farklı işlemde bulunurlar. Vücudun dışarıdan alıma ihtiyaç duyduğu yaklaşık 30 tane vitamin ve mineral bulunmaktadır (2). Bu vitamin ve mineraller ihtiyacı dengeli beslenme ile rahatlıkla sağlanabilmektedir. Ancak hamilelik gibi ekstra vitamin ya da minerale ihtiyaç olunan durumlarda ya da dengeli ve yeterli beslenememe halinde takviyelere başvurulmaktadır.

Multivitaminler düşük miktarda ihtiyaç duyulan vitamin ya da mineral eksikliklerini giderirler. Ayrıca günümüzde yoğun stres altında olmak, spor yapmak ya da çok yoğun çalışma saatlerine sahip olmak da insanları multivitamin kullanımına yönlendirmektedir. Bu anlamda ihtiyaca göre alınan multivitaminler fayda sağlayabilmektedir. Ancak unutulmamalıdır ki multivitaminler ilaç ya da bir tedavi yöntemi olarak kullanılmamalıdır. Multivitaminler takviye gıdalardır ve sadece sağlığı destekleyici veya sağlığı koruyucu olarak kullanılabilirler.

Multivitamin Faydaları

Multivitaminin uygun kullanımda sağlığa herhangi bir zararının olması çok düşük bir ihtimal olarak kabul edilmektedir (3). Multivitaminin faydaları üzerine ise çalışmalar hala devam etmektedir. Özellikle hamilelikte nöral tüp kusuru gibi doğum kusurlarının önlenmesi için folik asit ve demir içerikli multivitaminler önerilmektedir (ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, üreme çağındaki tüm kadınların günde 400 mikrogram folik asit almasını önermektedir). Bu sayede doğum kusurları ve bebeğin gelişiminin daha sağlıklı ilerlediği araştırmalarda ortaya konmaktadır (4).

Bu alanda birçok araştırma yapılmıştır ve bir çok araştırma da devam etmektedir. Yapılan çalışmalardan birine göre günlük multivitamin kullanımı kanser öyküsü olan ve hastalık öyküsü olmayan erkeklerde kanser riskinin azalttığı gözlemlenmiştir (5). Ayrıca, küçük bir örneklem grubu üzerinde yapılan çalışmada, günlük olarak alınan multivitaminin takviyelerinde yaşlılarda hafızayı güçlendirdiği sonucuna varılmıştır (6, 7). Yaşlılar üzerinde uygulanan bir başka çalışma ise karışık olarak verilen antioksidanın hafıza üzerindeki etkisine dairdir. Günlük olarak antioksidan kullanan yaşlılar üzerinde de hafızayı geliştirici etkiler gözlemlenmiştir (8). Ancak bahsedilen bu çalışmalar genelde küçük örneklem grupları üzerinde yapılmıştır. Bu nedenle daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Multivitamin Nasıl Kullanılır?

Farklı formlarda bulunabilen multivitaminler doktorun tavsiyesi dışında kullanılmaya karar verildiğinde mutlaka etiketine uygun şekilde tüketilmelidir. Sağlığa destek olarak görülen multivitaminler tavsiye üzerine olmadığında sağlığınız için bazı riskler oluşturabilmektedir. Bu nedenle eğer özel koşullarınız yoksa özellikle depolanabilen vitaminler içeren multivitamin takviyeleri önerilmemektedir. Düzenli olarak başka bir ilaç kullanımında ise etkileşim riski dolayısıyla doktora danışmanız önerilmektedir.

Çocuklar İçin Multivitamin Takviyesi

Bebeklerde ve çocuklarda ilk altı ay sadece anne sütü ile beslenmemesi, annenin vitamin depolarının yeterli olmayışı, tamamlayıcı besinlere zamanında başlanmaması, tamamlayıcı besinlerin kaliteli olmaması, hazırlanan besinlerin uygun pişirilme ve saklanma koşullarına sahip olmaması gibi nedenlerle bebek ya da çocuklarda vitamin ve mineral eksikliği gözlemlenebilmektedir (9). Bu noktada bebekler ya da çocuklar takviyelere ihtiyaç duyabilmektedir.

Bebeklere ilk altı aydan sonra demir depolarının azalmasına bağlı olarak demir takviyesi ve aynı zamanda yeterince güneş görememekten dolayı D vitamini takviyesine başlanabilmektedir (9). Ancak bebekler için multivitamin olarak takviye uygulanmamaktadır.

Çocuklar ise hızlı gelişimden dolayı pek çok vitamine daha fazla ihtiyaç duyarlar. Günümüzde artan fast food tüketimi de çocukların yeterli vitaminleri sağlayabilme yönünde engel oluşturmaktadır. Bu noktada çocukların gelişimde önemli yer tutan vitamin ve mineral alınmayışı ciddi problemlere yol açabilmektedir. Bundan dolayı gereksinim halinde, doktorun da tavsiye etmesiyle birlikte çocuklara ihtiyaç duyulan multivitamin destekleri verilebilmektedir.

Multivitamin Ne Zaman İçilmeli?

Suda çözünen vitaminler için genel olarak aç karnına su ile birlikte içilmesi tavsiye edilirken yağda çözünen A,D, K ve E vitaminlerinin alımı için yağlı bir yemeğin sonra alınması önerilir. Ancak multivitaminler genelde hem yağda, hem de suda çözünen çeşitli vitaminleri içermektedir. Bu nedenle herhangi bir mide problemi yaşamamak için multivitaminler yemek ile birlikte kullanabilirsiniz. Böylelikle yağda çözünen vitaminler için daha kolay bir emilim sağlanabilir (10).

Multivitamin Çeşitleri

Multivitamin tablet, toz, kapsül veya sıvı olmak üzere farklı formlarda kullanılabilmektedir. Multivitamin çeşitlerini kullanmaya karar verirken ihtiyacınız olanı seçmeniz önemlidir. Ayrıca multivitaminler yetişkinler ve çocuklar için farklı dozlarda ve içeriklerde üretilebilmektedir. Bu nedenle çocukların herhangi bir toksik etkiye maruz kalmamaları için mutlaka çocuklar için üretilmiş olan multivitamin kullanmaları gerekmektedir.Günümüzde çok fazla multivitamin çeşidi olması bireyleri güvenilir multivitamin kullanımına da yöneltmektedir.

Kaynakça: