A vitamini / Beta Karoten 20. yüzyılın başlarında keşfedilen ve yağda çözünen vitaminlerden biridir. Retinol, retinal ve retinil esterler gibi yağda çözünebilir retinoidin genel adı olup, bitkisel veya hayvansal kaynaklı olarak bulunabilmektedir. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi’nde çıkan “Maternal ve fetal sağlık üzerinde B12, folik asit, A, D, E ve C vitaminlerinin etkileri” başlıklı makaleye göre Vitamin A retinoid metabolizmasında ve görsel fonksiyonlarda, embriyonik gelişimle ilgili hücresel farklılaşmada, akciğer olgunlaşmasında ve immun sistem gelişiminde temel rol oynamaktadır (1).

A Vitamini Nedir, Ne İşe Yarar?

İnsan diyetinde iki tür A vitamini mevcuttur: Önceden oluşturulmuş, karaciğerde depolanan A vitamini (retinol ve esterleştirilmiş formu, retinil ester) ve provitamin A karotenoidleri. Önceden oluşturulmuş A vitamini, süt ürünleri, balık ve et (özellikle karaciğer) dahil olmak üzere hayvansal kaynaklardan elde edilen yiyeceklerde bulunur. Açık farkla en önemli provitamin A karotenoid, beta karoten bileşiğidir. Diğer provitamin A karotenoidleri alfa karoten ve beta kriptoksantindir. Vücut bu bitki pigmentlerini A vitaminine dönüştürür. Hem provitamin A hem de önceden oluşturulmuş A vitamini, vitaminin önemli biyolojik işlevlerini desteklemek için hücre içinde A vitamininin aktif formları olan retina ve retinoik aside metabolize edilmelidir. Gıdalarda bulunan likopen, lutein ve zeaksantin gibi diğer karotenoidler A vitaminine dönüştürülmez (6).

Bireylerin günlük alması gereken A vitamini ihtiyacı 800 mcg olup, A Vitamini eksikliği yaşayan kişiler takviye edici gıdalarla tek başına veya multivitaminler ile birlikte bu ihtiyacını destekleyebilir. Takviye edici gıdalarda A vitamini genellikle retinil asetat veya retinil palmitat şeklinde mevcuttur. Ancak günlük maksimum alınması gereken Vitamin A miktarına da dikkat edilmelidir. Bu miktar yetişkinlerde 1000 mcg (RE) olup 4-10 yaş arası çocuklarda 500 mcg (RE)’ dir. Ayrıca hamilelik ve emzirme dönemi ile hastalık veya ilaç kullanılması durumlarında uzman bir hekime danışılarak kullanılması önerilir (7, 8).

Gelişmemiş veya gelişmekte olan ülkelerde beta karoten / A vitamini eksikliği sorunuyla daha çok karşılaşırken gelişmiş ülkelerde oran daha azdır. Ancak yine de bireyler vücudun ihtiyacı olan vitamini A tam anlamıyla karşılayamayabilir. Özellikle en çok ihtiyaç duyulan bebeklik, çocukluk hamilelik ve emzirme gibi yüksek beslenme talebinin olduğu dönemlerde beta karoten / A vitamini eksikliği aşağıda sıralanan sağlık sorunlarına yol açabilmektedir:

Hafif yetersizliğinde göz kuruluğu
Yüksek yetersizliğinde Kseroftalmi (Beslenme kökenli körlük)
Erken belirtilerinden biri gece körlüğü veya düşük ışıkta veya karanlıkta görememe durumu
Cilt iltihapları (akne vb.)
Üreme problemi (Düşük riski veya doğum anomalisi).
Enfeksiyonlara karşı direnç düşüklüğü (6).

Beta Karoten / A Vitamininin Faydaları

Vitamin A farklı bilimsel kaynaklarda belirtildiği üzere, başta gece körlüğünün artmasını önleme, yaşa bağlı olarak ortaya çıkan görme yetisi eksikliğini önleme, bağışıklık sisteminin normal fonksiyonda çalışmasına katkıda bulunma, cilt problemlerinin başında gelen aknenin önlenmesi veya tedavi edilmesi olmak üzere birçok faydalı etkiye sahip bir vitamindir. (2, 3, 4, 5).

A vitamini, 4 yaş ve üzeri sağlıklı bireyler için Türk Gıda Kodeksi Takviye Edici Gıdalar Tebliği’ne göre Beslenme Referans Değeri olan 800 mcg / gün tüketildiği koşullarda;

Normal demir metabolizmasına
Normal mukozanın korunmasına
Normal cildin korunmasına
Normal görme yetisinin korunmasına
Bağışıklı sisteminin normal fonksiyonuna katkıda bulunur,
Hücre özelleşmesinde görevi vardır (8).

Gebelik süresince A Vitamini eksikliği preterm doğum, düşük doğum ağırlığı ve düşük neonatal karaciğer vitamin A deposu ile ilişkilendirilmektedir. Ancak Vitamin A’nın yetersiz hem veya fazla alımı fetal büyüme ve gelişmede sorunlara neden olabilmektedir. Bu sebeple gebelikte vitamin A kaynaklarının yeterli ve güvenilir seviyede olması önerilmektedir (1).

A vitamininin cilde faydaları

Vücudumuzda en çok önem verdiğimiz şeylerden biri cildimizdir. Özellikle cildinde akne problemi yaşayan kişilerin tedavisinde A vitamininin yararları arasında bulunan cilt onarımındaki önemli rolü sebebi ile kullanılmaktadır (9).

A vitamininin özellikleri sayesinde akne oluşumunun hem önlenmesi, hem de tedavi edilmesi sağlanabilir (4).

Cilt hücrelerinin yenilenmesini ve onarımını hızlandırarak, ciltteki ölü derinin atılmasına yardımcı olur, leke oluşumunu engeller. Yaşlanma çizgilerinin oluşumunun engellenmesi için de faydalı olan A vitamini / beta karoten , kısacası cilt üzerinde bir çok faydalı etkiye sahiptir.

A Vitamini Çeşitleri

Vitamin A almanın en iyi yolu A vitamini içeren besinleri tüketmektir. Ancak ihtiyaç halinde vitamin A takviyeleri de kullanılabilir. Bu takviyelerin yaygın olarak tablet veya kapsül halinde piyasaya sürülmesine rağmen, farklı formları ve multivitamin çeşitleri de mevcuttur. Birçok yazımızda belirttiğimiz gibi “en iyi A vitamini takviyesi”, vücudunuzun ihtiyaçları tespit edildikten sonra doktorunuz tarafından önerilen üründür.

Bikalite olarak; ürünlerin kalite ve onay belgelerinin kontrolünü sağlıyor, bu ürünleri orjinal olarak üreticisinden veya distribütöründen temin ederek size ulaştırıyoruz. Doktorunuzun önerisi ile satın almayı düşündüğünüz A vitamini takviyesi ürünlerini Bikalite’den güvenle temin edebilir ve deneyimlerinizi bizimle paylaşarak gelişimimize katkıda bulunabilirsiniz.

Kaynakça: