Probiyotik

İnsan vücudunda trilyonlarca bakteri bulunmaktadır. Ancak son yıllarda özellikle bağırsak sağlığındaki bakteriler oldukça popüler bir konu haline gelmiştir. Bağırsak sağlığı denince ise probiyotik desteği akla gelen ilk ürünlerden biridir. Sağlıklı bir bağırsakta, farklı türleri temsil eden tahmini olarak 100 trilyon mikroorganizma yaşamaktadır. Bu mikroorganizmaların çoğu yararlıdır (1). Genellikle bakteri olarak tüketilen probiyotikler ise en bilinen yönüyle bağırsak florasına katkıda bulunmaktadır. Ancak probiyotik üzerine yapılan araştırmalar pek çok farklı açıdan yararlarını incelemeye devam etmektedir.

Probiyotik Nedir ve Ne işe Yarar?

Yararlı bakterilerin en yaygın olarak yaşadığı yerlerden biri bağırsaklardır. Bağırsakta yaşayan yararlı ya da iyi bakteriler, bağışıklık fonksiyonunu güçlendirir, kötü bakterilere karşı savaşır, vitamin oluşturur ve daha pek çok farklı görevleri üstlenirler (2). Probiyotikler ise genel olarak bağırsak florasına katkı sunması için ek olarak alınmaktadır.

Probiyotikler genellikle bakteridir ancak bazı maya türleri de probiyotik olarak kullanılabilmektedir (3). “En yaygın probiyotik bakteriler Lactobacillus ve Bifidobacteria’dır” (3). Probiyotikler genelde, fermente gıdalar aracılığıyla veya takviyeler yoluyla elde edilmektedir (4). Hastalık veya tedavi yoluyla mide ve bağırsaklardaki yaşanan dengesizlikler insanları probiyotik kullanımına yönlendirmektedir. Çünkü probiyotiklerin doğal bakteri düzeninin kazanılmasına yardımcı olduğu düşünülmektedir (5). Ayrıca çocuklarda alerji gelişimini önleme, kadınlarda vajinal ve idrar yolları rahatsızlıkları, egzama gibi cilt hastalıkları üzerine olan yararı üzerine geniş çaplı araştırmalar devam etmektedir (1).

Probiyotik Faydaları

Probiyotiğin şu ana kadar bilimsel olarak ortaya konan pek çok farklı faydası bulunmaktadır. En yaygın işaret edilen yararlarından biri ishale iyi gelebilmesidir. Vücut bir enfeksiyona maruz kaldığında antibiyotik kullanımı gerekebilir. Alınan antibiyotik zararlı bakterilerle birlikte yararlı bakterileri de öldürmektedir. Bu nedenle antibiyotik alımı ishale sebep olabilmektedir (2). Bu noktada probiyoti desteği ile bağırsak florası yeniden düzenlenebilmektedir. 2012 yılında yayınlanan “Antibiyotiğe bağlı ishalin önlenmesi ve tedavisi için probiyotikler: sistematik bir inceleme ve meta-analiz” başlıklı araştırmaya göre, probiyotik desteği antibiyotiğe bağlı ishali %42 oranında azaltmıştır (6). Ayrıca farklı nedenlerden kaynaklanan ishali de çocuklarda %57 ve yetişkinlerde %26 oranında azalttığı “Akut ishalin önlenmesinde probiyotiklerin etkinliği: maskeli, randomize, plasebo kontrollü çalışmaların bir meta-analizi” başlıklı çalışmada gözlemlenmiştir (7). Harvard Üniversitesi’ne göre probiyotiğin iyi gelebileceği diğer hastalıklar;

• Huzursuz bağırsak sendromu
• Ülseratif kolit
• Crohn hastalığı
• H.pylori (ülser nedeni)
• Vajinal enfeksiyonlar
• İdrar yolu enfeksiyonları
• Bazı sindirim sistemi enfeksiyonlar

olarak sıralanmıştır(1).

Bir başka araştırmada hamilelik sırasında probiyotik desteği alan kadınların çocuklarının ilk iki yılında egzama gelişme riskinin %83 daha düşük olduğu gözlemlenmiştir (8). Ayrıca probiyotik, zararlı bağırsak bakterilerinin büyümesini de engelleyebilmektedir (9). Öte yandan probiyotiklerin cilt üzerinde de olumlu etkileri keşfedilmeye başlanmıştır. Bunların arasında atopik egzamaya ve yaranın iyileşmesinde etkili olduğu kayıt altına alınmıştır (10). Ancak bağırsak florası dışında yapılan çalışmaların güvenilirliğinin yükselmesi için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.

Probiyotiklerin Özellikleri

Birçok bakteri probiyotik olarak adlandırılmaktadır. Ancak probiyotik takviyesi olarak en yaygın kullanılan probiyotikler Laktobasil ve Bifidobakteri içeren probiyotiklerdir. Maya olarak ise Saccharomyces boulardi adlı tür yine en yaygın olarak bulunabilen probiyotiktir (2). Sahip olunan rahatsızlığa veya kullanma amacına göre hangi probiyotiğin alınması gerektiği önemlidir. Bu noktada doktorunuz sizi doğru bir şekilde yönlendirecektir.

Probiyotik ilaç değildir bu nedenle alırken dikkatli olunması gereken şeylerden biri içinde sizin ihtiyacınız olan bakteriyi içerip içermemesidir. Ayrıca yeterli derecede bakteri içerip içermediği de önemlidir. Bu nedenle kullanımdan önce kriterlerin iyi belirlenmesi gerekmektedir. Ayrıca unutulmamalıdır ki probiyotiklerin faydaları standart halde değildir. Kullanımı güvenli olsa da araştırmalar devam etmektedir.

Probiyotikler ve Kabızlık?

Probiyotik tedavisinde en iyi sonuç verebilen durumlardan biri ishaldir. Ancak kabızlık için de probiyotiğin iyi gelebileceği düşünülmektedir. Kabızlık ve probiyotik ilişkisi üzerine pek çok farklı araştırma yürütülmektedir. Bazı araştırmalar hamilelik sırasında probiyotik almanın kabızlığı önleyebileceğini göstermiştir. Ayrıca çocuklarda da kabızlık önleyici olarak kullanıldığında yine olumlu etkilerine rastlanmıştır. Özellikle kemoterapi, kabızlığın bir nedeni olarak kabul edilmektedir. Bu konuda yapılan çalışmada kabız olan kanser hastalarının %25 inin şikayetinin geçtiği paylaşılmıştır.

Ekim 2019’da Amerikan Klinik Beslenme Dergisi'nde yayınlanan çalışmada “probiyotiklerin ortalama olarak ‘bağırsak geçiş süresini’ 12,4 saat yavaşlattığını, haftalık bağırsak hareketlerinin sayısını 1,3 arttırdığını ve dışkıyı yumuşatarak geçişini kolaylaştırdığını” belirtilmiştir (11). Bu araştırmada Bfidobacterium içeren probiyotiklerin kabızlık için daha yararlı olduğu gözlemlenmiştir. Ancak kabızlık üzerine yapılan araştırmalarda genel olarak bazı durumlarda iyileşme gözlemlenirken bazı durumlarda ise etkisiz kalmıştır (12). Bu nedenle kabızlık üzerinde yüksek düzeyde güven için daha fazla araştırma gerekmektedir.

Probiyotik Takviyesi

Günlük diyetinize özellikle yoğurt, turşu gibi fermente gıdalar ekleyerek vücudunuzdaki iyi bakteri sayısını arttırabilirsiniz. Ayrıca yağlı süt, ekşi mayalı ekmek gibi yiyecekler de probiyotik içermektedir (2). Probiyotik desteği almanın bir başka yolu ise takviye almaktır. Probiyotik takviyeleri kapsül, tablet, toz veya sıvı halde bulunabilir. Takviye probiyotik ile iyi bakterileri beslemeye ve sağlıklı tutmaya yardımcı olabilirsiniz.

Bikalite’de ürünler uzman ekibimizin kontrolünden geçirilmekte ve orjinal olarak size ulaştırılmaktadır. Sunduğumuz onaylı ürünleri ihtiyacınız dahilinde ve doktorunuzun önerisiyle güvenle kullanabilir, deneyimlerinizi bizimle paylaşabilirsiniz.

Kaynakça:

1. Health benefits of taking probiotics
2. Probiotics: What is it, Benefits, Side Effects, Food & Types
3. Probiotics 101: A Simple Beginner's Guide
4. 8 Health Benefits of Probiotics
5. Probiotics
6. Probiotics for the prevention and treatment of antibiotic-associated diarrhea: a systematic review and meta-analysis
7. Efficacy of probiotics in prevention of acute diarrhoea: a meta-analysis of masked, randomised, placebo-controlled trials
8. Maternal probiotic supplementation during pregnancy and breast-feeding reduces the risk of eczema in the infant
9. Live probiotics protect intestinal epithelial cells from the effects of infection with enteroinvasive Escherichia coli (EIEC)
10. Beneficial Properties of Probiotics
11. Probiotics may ease constipation
12. Probiotics and constipation: mechanisms of action, evidence for effectiveness and utilisation by patients and healthcare professionals | Proceedings of the Nutrition Society | Cambridge Core

Uyarı Metni