Manganez ya da mangan vücudun sağlıklı işleyebilmesi için gerekli minerallerden biridir. Manganez vücutta çeşitli fonksiyonlara yardımcı önemli bir mineral olsa da aynı zamanda toksik özelliği olduğundan için, fazlası bazı risklerde oluşturmaktadır. Bu nedenle manganezi yakından tanımak önemlidir.
Manganez Nedir? Ne İşe Yarar?
Manganez vücudun enerji üretebilmesi ve hücreleri olası hasarlardan koruyabilmesi için kullandığı bir mineraldir (1). Aynı zamanda kemik yapımında, yaraları iyileştirmede yardımcı olduğu gibi vücudun karbonhidratları ve amino asitleri kullanımında da önemlidir (2). Burada bahsedilen amino asit, derinin kollajen üretimi ile ilişkilidir (3). Ayrıca büyüme için de oldukça önemli bir mineraldir.
Manganezin çoğu kemik, karaciğer, böbrek ve pankreas hücrelerinde bulunmaktadır. Bu hücrelerde birikebilen mangan daha sonra kullanılmak üzere depolanır ve vücutta azaldığı zaman buralarda biriken ihtiyaç halinde depolandığı alanlardan çekilir (2).
Antioksidanlar vücuda zarar verebilecek moleküllerle savaşarak vücudu serbest radikallerden korumaktadır (4). Manganez, bu noktada vücuttaki en önemli antioksidanlardan biri olan SOD antioksidanın bir parçasıdır (5). Ayrıca Amerika Ulusal Sağlık Enstitüsü’nün yayınladığı araştırmada, vücutta yeteri kadar mangan olması kan akışını arttırmaya ve felç gibi bazı sağlık sorunlarının da riskini azaltmaya yardımcı olabileceğini ifade edilmiştir (6). Aynı zamanda 35 yaş üstü bireylerde görülen epilepsi durumunda mangan takviyesinin bazı durumlarda çeşitli riskleri azalttığı da raporlanmıştır (6).
Mangan Özellikleri
Türk Gıda Kodeksi Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği’ne göre, 4 yaş ve üzeri sağlıklı bireyler için Beslenme Referans Değeri olan 2 mg / gün tüketildiği koşullarda manganez;
- normal enerji oluşum metabolizmasına,
- normal kemiklerin korunmasına,
- Bağ dokunun normal oluşumuna
katkıda bulunur (7).
Mangan vücut için yararlı ve gerekli bir mineral olsa da toksisite özelliğinden de bahsedilmesi gereken bir mineraldir. Yapılan araştırmalar, yiyecek ve içeceklerden alınan manganezin herhangi bir zararını göstermemektedir. Ancak çok yüksek düzeyde mangan içerikli su tüketenlerde manganez toksisitesinin gelişebileceğini saptanmıştır (1). Öte yandan yiyeceklerle alınan değil ancak solunan manganez, akciğer, karaciğer, böbrek ve merkezi sinir sisteminde bazı sorunlara yol açabilme olasılığı taşımaktadır (8). Özellikle madencilik, cevher kırma, demir ve demir dışı alaşımlar için metalurjik işlemler sırasında mangan solunumuna dikkat edilmesi gerekmektedir (8). Esas olarak merkezi sinir sistemini etkileyen mangan toksisitesi kas spazmları, kulak çınlaması, işitme kaybı, dengesizlik hissi gibi farklı semptomlara yol açabilmektedir (9).
Manganez Eksikliği
Manganezin eksikliği insanlarda nadir rastlanan eksikliklerden biridir. Bu nedenle semptomları hala tam olarak belirlenememiştir (9). Ancak bazı semptomlar veya bazı hastalık durumlarında manganezin eksikliğinin rolü olduğu tespit edilmiştir. Manganez eksikliği belirtilerinden bazıları şunlardır;
- Çocuklarda gelişimde gerilik ve zayıf kemikler,
- Erkeklerde deri döküntüleri ve saç renginin kaybı,
- Kadınlarda ruh hali değişiklikleri ve normalden daha kötü adet dönemi ağrıları (1).
Oregon State Üniversitesi çalışmalarında osteoporozlu kadınların osteoporozu olmayan kadınlara göre mangan seviyesinin daha düşük olduğu raporlanmıştır (3). Bu nedenle kemik erimesi olan kadınların manganez desteğine ihtiyacı olabilmektedir. Hayvanlar üzerinde yapılan bir başka araştırmaya göre ise yeterli seviyede manganeze sahip olamayanların epilepsiye yatkın oldukları ortaya çıkmıştır (10).
Mangan genellikle multivitamin takviyelerle birlikte alınsa da, tek başına da farklı formalara sahiptir. Bunlar; manganez glukonat, manganez sülfat ve manganez sitrattır. Bu nedenle manganez düşüklüğü durumunda ihtiyacınız olan manganezin formuna doktorunuz karar verecektir.
Günlük Manganez İhtiyacı Ne kadar?
Günlük manganez ihtiyacı genel olarak diyetten sağlanabilese de manganez takviyesi durumunda günlük ne kadar alınması gerektiğini bilmek yardımcı olacaktır. Ülkemizde günlük maksimum alınması gereken miktar 4-10 yaş arası için 1 mg iken, 11 yaş ve sonrası için 2 mg mangan olarak belirlenmiştir (7).
En İyi Manganez Takviyesi
Vücudun manganez ihtiyacını karşılamanın en iyi yolu dengeli beslenmedir. Ancak bazı koşullarda manganezin takviyesine ihtiyaç duyulabilmektedir. Bu noktada “en iyi manganez takviyesi”, vücudunuzun ihtiyaçları tespit edildikten sonra doktorunuz tarafından önerilen takviyedir.
Bikalite olarak; ürünlerin kalite ve onay belgelerinin kontrolünü sağlıyor, bu ürünleri orjinal olarak üreticisinden veya distribütöründen temin ederek size ulaştırıyoruz. Doktorunuzun önerisi ile satın almayı düşündüğünüz mangan takviyesi ürünlerini Bikalite’den güvenle temin edebilir ve deneyimlerinizi bizimle paylaşarak gelişimimize katkıda bulunabilirsiniz.
Kaynakça:
- Manganese - Consumer
- Manganese
- Manganese | Linus Pauling Institute | Oregon State University
- Free Radicals, Antioxidants in Disease and Health
- Major osteoporotic fragility fractures: Risk factor updates and societal impact
- Manganese and epilepsy: brain glutamine synthetase and liver arginase activities in genetically epilepsy prone and chronically seizured rats
- Mevzuat Bilgi Sistemi
- Welding and Manganese | NIOSH
- Manganese - Health Professional Fact Sheet
- Manganese and epilepsy: a systematic review of the literature
Uyarı Metni
