Vücuttaki temel işlevlerin çoğunda yer alan kalsiyum, vücutta en fazla bulunan mineraldir. Bu mineral, hayatın her döneminde oldukça gereklidir. İyi bir beslenme ile çoğu zaman vücut yeterince kalsiyum alabilmektedir. Ancak çocukluk ya da yaşlı yetişkinlik gibi kalsiyuma daha fazla ihtiyaç duyulan dönemlerde yiyecekler her zaman için yeterli kalsiyum takviyesi sağlayamayabilirler. Türkiye’de yaygın olarak görülen beslenme sorunları içinde kalsiyum eksikliği de bulunmaktadır (1). Bu nedenle yeterli alımını takip etmek, sağlıklı bir yaşam için önemlidir.

Kalsiyum Nedir?

Vücuttaki kalsiyumun %99’undan fazlası kemiklerde ve dişlerde bulunmaktadır. Geri kalan kısmı ise kas, kan ve hücreler arasındaki sıvılardadır (2). Bu mineral sadece kemiklerin güçlenmesinden sorumlu değildir. Hormon ve enzim salgılanmasına, sinir sistemi yoluyla mesajların gönderilmesine ve kan damarlarının büzülüp genişlemesi işlevine yardımcı olmaktadır (2).

Kalsiyum emilimi vücuttaki D vitamini ile bağlantılıdır. Vücutta yeterince D vitamini olmadığı durumlarda yüksek bir kalsiyum diyetine sahip olunsa da, vücut yeteri kadar kalsiyumun emilimi gerçekleştirememektedir (3). Bu nedenle vücuda alınan kalsiyum takviyesi kadar D vitami alımı da önemlidir.

Kalsiyum Ne İşe Yarar?

Vücutta temel işlevlerin çoğunda kalsiyum görev almaktadır. Kalsiyumun belli başlı görevlerinden bazıları şu şekildedir:

Kalp atışı dahil olmak üzere kas kasılmalarını düzenler.
Kemik oluşturmaya ve dişleri sağlıklı tutmaya yardımcı olur.
Kanın normal bir şekilde pıhtılaşmasını sağlar (4).
Sinirlerin beyin ile vücudun her parçası arasında mesaj taşır.
Hormon ve enzimlerin salınımına yardımcı olur (5).

Kalsiyum Faydaları

Bu mineral vücutta çok yönlü olarak çalışır. Sağlıklı kalabilmek için yeteri kadar kalsiyuma ihtiyaç vardır. Bazı hastalıklar üzerine yapılan araştırmalar kalsiyumun yararlarının hastalık üzerindeki etkilerini ölçmüştür.

Amerika Ulusal Sağlık Enstitüsü’nün (NIH) yaptığı çalışmalara göre yeterli miktarda kalsiyuma sahip olmak, kardiyovasküler hastalık ve felç riskini azaltmaktadır (5). Ancak yeterli kalsiyum durumunda ekstra takviye almak kalp sağlığı için olumsuz etkilere yol açabilmektedir. Bu nedenle üst sınırı geçmemek önemlidir.

Kalsiyumun alımı bazı araştırmalara göre yüksek tansiyon gelişim riskini azaltmaktadır. Yüksek tansiyon hamileler için de tehlikeli olabilmektedir. Özellikle yüksek tansiyon ve proteinin idrarla sökülmesi durumunda ortaya çıkan preeklampsi durumunda kalsiyum takviyesi almak hastalık etkilerini oldukça azaltmaktadır (5). Bu nedenle hamileyken yeterli miktarda kalsiyumun alabilmesi için takviyelerden yararlanılabilir.

Yapılan bazı çalışmalarda kalsiyumun kilo bağlantısı incelenmiş ve daha fazla kalsiyum alımının zamanla kilo kaybına yardımcı olduğu gözlemlemiştir (5). Ancak çalışmalar devam etmektedir. Kalsiyumun alımı aynı zamanda adet öncesi sendromu (PMS) semptomlarını da hafifletebilmektedir (3). Bunun sebebi ise genel olarak PMS yaşayan kadınların daha düşük kalsiyum ve magnezyuma sahip olmasıdır.

Türk Gıda Kodeksi Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği’ne göre, 4 yaş ve üzeri sağlıklı bireyler için Beslenme Referans Değeri olan 800 mg / gün tüketildiği koşullarda Kalsiyum;

Kalsiyum, normal enerji oluşum metabolizmasına katkı sağlar.
Normal kas fonksiyonuna katkı sağlar.
Sindirim enzimlerinin normal fonksiyonuna katkıda bulunur.
Normal kemiklerin korunması için gereklidir.
Normal dişlerin korunması için gereklidir.
Kalsiyumun hücre bölünmesinde ve özelleşmesinde görevi vardır (6).

Buna ek olarak günlük tüketim miktarında en az 400mg kalsiyum ve 15 mcg D vitamini içeren takviye edici gıda kullanan 50 yaş ve üstü kadınların kullanımı için kalsiyum ve vitamin D;

menopoz sonrası kadınlarda kemik minerallerinin kabını azaltır (Düşük kemik mineral konsantrasonu, osteoporoza kemik kırıkları için risk faktörüdür.). Bu konuda tüketiciye faydalı etki 1200mg kalsiyum, 20 mcg D vitamini alındığında sağlanacaktır (6).

Kalsiyumun Görevleri

Yeterli miktarda kalsiyumun alımı sağlıklı bir vücut için oldukça önemlidir. Kalsiyum, hücre içi uyarıların iletilmesi, kas ve sinir fonksiyonlarının düzgün çalışması, kalp atışının kontrolü gibi önemli görevlere sahiptir (7).

Kalsiyumun büyük çoğunluğu kemiklerde ve dişlerde bulunmaktadır. Vücudun kalsiyum ihtiyacı gıda veya takviyelerden sağlanabilmektedir. Ancak vücut yeteri kadar kalsiyumu alamazsa gerekli kalsiyum ihtiyacını kemiklerden de çekebilmektedir. Bu noktada kullanılmak için kemiklerden alınan kalsiyum dışarıdan kalsiyum takviyesi geldiğinde tekrar kemiklere gönderilmektedir. Ancak bu yerine geri gönderme işlemi her zaman gıda alımıyla mümkün olmayabilir (8). Bunun sonucunda ise ciddi sağlık problemleri ortaya çıkabilir. Bu nedenle yeteri kadar kalsiyum alımı oldukça önemlidir.

Kalsiyum Neden Yükselir?

Sağlıklı kalabilmek için kalsiyumu doğru miktarda almak çok önemlidir. Kalsiyum eksikliği yaşanmaya başlandığında vücutta bulunan paratiroid hormonu (PTH) kemiklere kalsiyumu kan dolaşımına salması için sinyaller gönderir. Kemik oluşumunda yer alacak kalsiyumlar “ödünç alınarak” kan dolaşımına aktarılır. Aynı zamanda vücuttan kalsiyumun atılımı da en aza düşürülmeye çalışılır. Kalsiyumu fazla olarak almak ise kalsitonin denilen hormonu harekete geçirmekte ve kemiklerden kalsiyum salınımını durdurarak fazla kalsiyumun dışarı atılması için çalışmaktadır (8).

Kalsiyumun yükselmesi; kalsiyum arttırımını sağlayacak hastalıklara sahip değilseniz, çok fazla kalsiyum tüketiminden kaynaklanmaktadır. Fazla kalsiyum gıdalardan alınabileceği gibi aynı zamanda takviyelerden de alınabilmektedir. Ayrıca kullanılan bazı ilaçların yan etkisi de kalsiyumun yükselmesine sebep olabilmektedir. Takviye şeklinde çok fazla alınan D vitamini de kalsiyum yüksekliği sağlayabilir. Kalsiyumun yükselmesi ile ortaya çıkan hastalığa hiperkalsemi denmektedir. Hiperkalsemi belirtileri;

Halsizlik, yorgunluk
Bulantı, kusma
Nefes darlığı
Göğüs ağrısı
Kalp çarpıntısı, düzensiz kalp hızı (9)
Kabızlık, şişkinlik, gaz (5)
Böbrek taşında artış (3) olarak sayılabilir.

Ayrıca yüksek kalsiyum seviyeleri, şiddetli kemik ağrılarına yol açabilmektedir (9). Öte yandan depresyon hafıza kaybı ve sinirlilik gibi semptomların ortaya çıkmasına da sebep olabilmektedir. Bu nedenle hiperkalsemi durumunda ciddi bir tedaviye başlanması önerilmektedir.

Günlük Kalsiyum İhtiyacı Ne kadar?

Günlük olarak yeterli miktarda kalsiyumun tüketilmesi oldukça hayati bir ihtiyaçtır. Özellikle hızlı kemik gelişiminin olduğu dönemlerde veya gebelik döneminde kalsiyum gerekliliği oldukça fazladır. Yenidoğan bebekler ilk 6 ay boyunca kalsiyumu anne sütünden sağlamaktadır. Günlük kalsiyum ihtiyacı şu şekildedir (7):

Yaş	Kalsiyum Miktarı
7-12 ay	600 mg
1-9 yaş	800 mg
10-18 yaş	1300 mg
19-50 yaş	1000 mg
51-65 yaş	1200 mg
65+ yaş	1200 mg
Gebelik	1300 mg

Kalsiyum Eksikliğinde Görülen Hastalıklar Nelerdir?

Kalsiyum, hayatın her evresinde oldukça gerekli bir mineraldir. Vücuttaki kalsiyum miktarı oldukça sıkı olarak denetlenir ve yeterli olmadığında kan dolaşımına kemiklerden salınan kalsiyum eklenir. Böylece vücut kemiklerden alınan kalsiyumu işler. Bu nedenle hafif kalsiyum eksikliklerinde herhangi bir belirti gözlemlenmeyebilir. Ancak uzun süreli eksikliğinde hipokalsemi hastalığı ortaya çıkabilmektedir (10). Hipokalsemi hastalığının belirtileri: kas krampları ve zayıflığı, parmaklarda uyuşma ve karıncalanma, anormal kalp hızı, iştahsızlık olarak sıralanabilir (8).

Kalsiyum eksikliği her yaş için ayrı riskler taşımaktadır. Kalsiyum eksikliği durumunda çocuklarda büyüme sorunları ile karşılaşılabilmektedir. Büyüme geriliği ve raşitizm en yaygın görülen kalsiyum eksikliği hastalıklarındandır. Yetişkinlerde ise osteoporoz, osteopeni gibi ciddi kemik rahatsızlıklarının yanı sıra sinir ileti bozuklukları, kanın pıhtılaşmaması gibi problemler ortaya çıkabilmektedir (1).

Kalsiyumun eksikliğinde özellikle takip edilmesi gereken bazı dönemler vardır. Kadınların menopoz dönemine girişiyle birlikte vücuttaki östrojen hormonu azalmaktadır. Bu nedenle takviye olarak alımı önerilebilmektedir. Ayrıca adet dönemlerinin aksaklığa uğradığı ve genellikle anoreksiya nervozalı kadınlarda veya yüksek düzeyde antreman yapan sporcularda da kalsiyumun ihtiyacı artmaktadır. Son olarak laktoz intoleransı yaşayan kişilerde kalsiyum durumunu yakından takip etmelidir (8).

Vücutta yeterli miktarda kalsiyumun olmaması vücudun tüm kısımlarını etkilemektedir. Görülebilen etkileri arasında zayıf tırnaklar, saçın yavaş uzaması ve cildin incelmesi bunlardan bazılarıdır. Kalsiyum eksikliği durumunda doktorun tavsiyesi ile alınan takviyelerle bu eksikliğini giderebilmektedir.

En İyi Kalsiyum Takviyesi

Herkes ihtiyacı olan kalsiyumu diyetten alamayabilir. Bazı hastalıklara sahip olma, vegan beslenme veya laktoz intoleransının yaşandığı durumlarda kalsiyum takviyesine ihtiyaç duyulabilir. Bu noktada “en iyi kalsiyum takviyesi”, vücudunuzun ihtiyaçları tespit edildikten sonra doktorunuz tarafından önerilen takviyedir.

Bikalite olarak; ürünlerin kalite ve onay belgelerinin kontrolünü sağlıyor, bu ürünleri orjinal olarak üreticisinden veya distribütöründen temin ederek size ulaştırıyoruz. Doktorunuzun önerisi ile satın almayı düşündüğünüz kalsiyum takviyesi ürünlerini Bikalite’den güvenle temin edebilir ve deneyimlerinizi bizimle paylaşarak gelişimimize katkıda bulunabilirsiniz.

Kaynakça: