Deve Dikeni / Milk Thistle / Silymarin

Deve dikeni bitkisi, diğer adlarıyla Milk Thistle veya Silybum Marianum, Akdeniz ve Avrupa’da Meryem Ana Dikeni olarak da bilinir. Deve dikeni; antik dönemden bu yana özellikle karaciğer hastalıklarının tedavisinde kullanılmış, yüzyıllar içerisinde farklı tedavi uygulamalarında deve dikeninin yararları incelenmiş; 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren bilimsel alanda kapsamlı bir araştırma unsuru haline gelmiştir. 1968’de H. Wagner tarafından deve dikeninin etken maddeleri izole edilerek silymarin / silimarin elde edilmiştir. Silymarin, deve dikeninin farmakolojik kullanımında en yaygın aktif bileşenidir.

Deve dikeninin tohumundaki etken maddenin izole edilme çalışmaları 1958’de başlamıştır. Washington’ daki ulusal eczacılık kütüphanesinde silymarin ile ilgili 300’den fazla çalışma kayıtlıdır. 2000 yıldır kullanılan Silybum Marianum için “geçmişten geleceğe kutsanmış bitki” diye söz edilmiştir (1).

Silymarin / Milk Thistle Nedir?

Milk thistle, 1,5m yüksekliğe varabilen, gövdesi köşeli, seyrek tüylü 1-2 yıllık otsu bir bitkidir. Ülkemizde özellikle Akdeniz havzasında yetişmektedir. Milk thistle yaz aylarında pembe mor renkte açan çiçekleriyle yol kenarlarında gözlemlenebilir. 1960’larda Alman bilim adamları bir grup etken madde keşfetmiş ve bunların hepsine birden “silimarin” adını vermişlerdir. Milk thistle kimyasal olarak flavonolignan yapısındaki silibin, silikristin, silidianin ve izosilibin’i taşımaktadır. Silymarin, milk thistle tohumunda %1-5 oranlarında bulunur.

Deve Dikeni Ne İşe Yarar?

Deve Dikeni halk arasında astım, kanser, nezle, göğüs ağrısı, ödem, ateş, hepatit, sarılık, vajinal problemler, malarya, sıkıntı, nezle, spazm, dalak problemlerinde kullanılmaktadır (1). Deve dikeninin faydalarına dair klinik araştırmalar başlıca şöyle sıralanabilir.

“Primer etkileri siroz, safra taşı, hepatit, sarılık, böbrek problemleri, karaciğer hastalıkları ve psöriazistir. Sekonder etkileri ise alkolizm, kemoterapi, kronik yorgunluk, aşırı yağlanmanın olumsuz etkilerinde ortaya çıkar” (1).

Deve dikeni ile ilgili klinik çalışmalar; karaciğer intoksikasyonu, siroz ve alkol kötüye kullanımına bağlı diğer kronik karaciğer hastalıkları vakalarında standartlaştırılmış devedikeni özlerinin yararlılığını doğrulamıştır. Bunun yanında, deve dikenindeki silymarin bileşeninin, anti-inflamatuar etkisi ve antibiyotik etkisi açıklanmıştır. Klinik testler, deve dikeni ekstraktının deneysel çalışmalarda bulunan olumlu etkilerini doğrulamaktadır (2).

Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü tarafından desteklenen kontrollü bir çalışma, daha önce antiviral tedavide başarısız olan kronik hepatit C hastalarını inceledi. Amaç, özellikle HCC gelişiminde kronik hepatit C'nin ilerlemesini azaltmaktı. 1145 katılımcı ile yapılan çalışmada kullanılan 60 bitkisel ürünün %72'sini silimarin oluşturdu. Silymarin kullananlar, kullanmayanlara göre önemli ölçüde daha az semptom gösterdiler (3).
Devedikeni aktif maddesi silymarin, antioksidan görevi görür. Bilim insanları bunun detoks etkisi yarattığını düşünüyorlar, bu nedenle deve dikeni faydaları arasında gösterilmektedir (4).

Ayrıca hücreler üzerinde yapılan bir deneyde, devedikeni içindeki bileşiklerin, cildin yaşlanmasını yavaşlatmak da dahil olmak üzere güneşe maruz kalmanın zararlı etkilerine karşı koruma sağlayabildiği bulundu (5).

Araştırmalar deve dikeninin kolesterol seviyelerini düşürmede rol oynayabileceğini öne sürüyor. Diyabet tedavisi için deve dikeni alan kişilerde kolesterol düzeylerinin plasebo alanlara göre daha düşük olduğu bulundu (6).

2016 yılında yapılan bir araştırma, bilim insanlarının kilo almaya yönelik bir diyetle beslediği farelerde silymarin bileşeninin kilo kaybına neden olduğunu buldu. Bu ve benzeri araştırmalar, deve dikeni bitkisinin kilo vermek isteyenler için faydalı olabileceğini düşündürmektedir. Bununla birlikte, araştırmacıların bunu doğrulamak için deve dikeninin insanlarda kilo kaybı üzerindeki etkileri hakkında daha fazla çalışma yapması gerekiyor (7).

Deve Dikeni Özellikleri

Deve dikeninde bulunan silymarin genellikle standartlaştırılmış bir ekstrakt olarak bulunur ve genellikle bitkinin tohumlarından elde edilir. Silymarin, anti-inflamatuar özellikleri ve antioksidan aktivitesi ile iyi bilinir, ancak aynı zamanda protein sentezinin uyarılması, kardiyoproteksiyon, nöroproteksiyon, nörotrofik ve immün modülasyon gibi bir dizi pozitif biyolojik ve farmakolojik aktivite uyguladığı da bilinmektedir. Silymarin ayrıca insan karsinom hücre dizilerinde ve özellikle karaciğer metabolizmasında, toksik karaciğer hasarında hücre yenilenmesinde antikanser etkileri gösterebilir. Silymarin, antidiyabetik aktivite gösterebilir ve kronik inflamatuar karaciğer hastalığında da hipolipidemik ve antifibrotik etkilere sahiptir (8).

Deve Dikeni Faydaları

Silybum marianum flavonolignanlarının karaciğere iki spesifik etkisi vardır. Birincisi; silimarin karaciğer hücresi membranına bağlanır, çevresel toksinlerin olası zararından korur (örneğin mantar zehiri, endojen zehirler, serbest radikaller). İkincisi silimarin karaciğer hücrelerine girer ve karaciğer sağlığı için hayati olan enzimlerin yapımını arttırır, bu da rejenerasyonu stimüle eder.

UVB (UV Işınları) nedenli deri kanserinde önleyicidir, ayrıca bu nedenle oluşan epidermal DNA hasarının tamirinde olumlu etkilidir, insanlarda da potansiyel kullanımı vardır. Deri enflamasyonunu inhibe eder, epitel hücre çoğalmasını azaltır ve DNA hasarı ile güneş yanığını giderebiliir (1).

Silimarin göğüs kanseri gibi östrojenle ilgili hastalıklarda riski kontrol edebilir. 2013 yılında yapılan "Antiosteoclastic Activity of Milk Thistle Extract after Ovariectomy to Suppress Estrogen Deficiency-Induced Osteoporosis" başlıklı araştırmaya göre; karaciğer fonksiyonları normalse östrojenin kötü formları vücuttan filtre edilebilir. Eğer karaciğerde tıkanma yada hasar varsa bu maddeler kanda dolaşmaya devam eder ve spesifik hastalıkları örneğin göğüs kanserini tetikleyebilir. Bu yüzden östrojen– progesteron dengesini korumak çok önemlidir (4).

Akut mantar zehirlenmeleri için Almanya’da hazırlanmış silibin içeren preparat mevcuttur ve parenteral olarak kullanılmaktadır. Silimarin, amanitin ve falloidin alkaloitlerinin yüksek oranda gösterdiği toksisiteden dolayı oluşan karaciğer harabiyetini tedavi edici özelliktedir. Yapılan klinik çalışmalara göre silibin uygulanan hastaların ölüm oranı % 12,8’e gerilemiştir (1).

İnsanda diyabette kullanıldığında hastada kan şekerinde ve insüline duyulan ihtiyaçta azalma görülmüştür. Sirozlu ve diyabetli hastalarda denendiğinde insülin ihtiyacında %25’e varan düşme görülmüştür (10).

Silibinin direkt olarak sistemik kan basıncını düşürmesi ile ilgili çalışmalar da devam etmektedir. Silibin, bu etkisinden dolayı kalp krizi ataklarından koruyucu olabilir. Flavonolignan içeriği serbest radikallerle savaşır ve bu da arter çeperini hasardan korumaya yardımcıdır (1). Alzheimer ve Parkinson gibi nörlojik hastalıklarda ki etkileri üzerine çalışmalar devam etmektedir.

Silymarin etkileri prostat, akciğerler, merkezi sinir sistemi, böbrekler, pankreas ve deri gibi farklı organların çeşitli hastalıklarında da belirtilmiştir. Bu alanlarda incelemeler devam etmektedir.

Deve Dikeni Nasıl Kullanılır?

Farmakolojik araştırmalara göre silymarin güvenli bir bitkisel ürün olarak kabul edilmiştir, çünkü silymarinin fizyolojik dozlarının kullanılması, terapötik dozların uygun olmayan şekilde uygulanması dışında toksik değildir.

Deve dikeninin mevcut formları kapsüller, tabletler, tentür ve intravenöz solüsyondur. Hepatoproteksiyon açısından yetişkin dozu, 6-8 hafta boyunca günde üç kez 420 mg/gün ekstrakttır (%70-80 silimarine standardize edilmiştir). Bakım dozu 280 mg/gün'dür. Siklopeptid mantar zehiri için intravenöz solüsyon 33 mg/kg/gün dozunda yaklaşık 81.67 saat süreyle kullanılır (9). Ancak kişinin geçmiş tıbbi hikayesine göre ve etkisine göre en uygun dozun ve kullanım süresinin doktorunuz tarafından belirlenmesi en uygun yol olacaktır.

Süt devedikeni genellikle ağızdan kapsüller veya tabletler halinde alınır. Avrupa'da silybin, ölüme neden olan bir mantar toksini olan Amanita phalloides için tek tedavi olarak intravenöz infüzyonla verilir (3).

En İyi Deve Dikeni / Silymarin Ekstraktı

Farklı formlarda kullanılabilen deve dikeni ekstraktının yan etkileri ile karşılaşmamak için kulllanılan ürünün talimatlarına uymanız gerekmektedir. Bu anlamda en iyi deve dikeni ekstraktı kullanmanın yolu uzman tavsiyesinden geçmektedir.

Bikalite olarak; ürünlerin kalite ve onay belgelerinin kontrolünü sağlıyor, bu ürünleri orjinal olarak üreticisinden veya distribütöründen temin ederek size ulaştırıyoruz. Doktorunuzun önerisi ile satın almayı düşündüğünüz deve dikeni ekstraktı çeşitlerini ve diğer bitkisel takviye ürünlerini Bikalite’den güvenle temin edebilir ve deneyimlerinizi bizimle paylaşarak gelişimimize katkıda bulunabilirsiniz.

Kaynakça: