Doğada bulunan birçok bitki, insan organizmasının işlevselliğini olumlu etkileyen çoğu maddenin kaynağıdır (1). Bu sebeple son yıllarda gıdalardaki biyoaktif bileşiklerle ilgili araştırmalarda bir artış görülmektedir. Kara mürverse - Latince adıyla Sambucus Nigra - bu biyoaktif bileşik kaynaklarındandır. Tüketimi, birtakım hastalıkları önleme ve tedavisi açısından önem teşkil etmektedir (1).
Sambucus Nigra / Kara Mürver Nedir?
Kara mürver, çalı ve ağaç şeklinde genellikle koyu mor meyvelerden oluşan bir bitki türüdür. Avrupa’da geleneksel şekilde gıda ve ilaç olarak sıklıkla kullanılmaktadır. Bu bitkinin, antik çağlardan beri ilaç olarak kullanıldığına dair bilgiler bulunur. Kara mürver ağacı, Hipokrat tarafından “ilaç sandığı” olarak tanımlanmış, kara mürverin bitkisinin ise doğanın en büyük şifalı bitkisi olarak gördüğünü bildirilmiştir (2).
Sambucus Nigra / Kara Mürver Ne İşe Yarar?
Bu mucizevi bitki meyvesinde %2,7-2,9, çiçeklerinde %2,4, yapraklarında %3,3 içeriğiyle iyi bir protein kaynağıdır. Meyvelerde bulunan 16 aminoasitten 9 tanesi kara mürver çiçeği ve yapraklarında bulunmaktadır. Dolayısıyla bunları içeren kara mürver ekstresi, vücudumuza almamız gereken protein ve aminoasit bakımından zengindir. Antioksidan olarak bilinen antosiyaninler, sambucus nigra bitkisinde bolca bulunur. “Meyveye karakteristik siyah-mor rengini veren flavonoller, fenolikasitler, proantosiyanidinler ve antosiyaninler gibi başta olmak üzere, yüksek biyolojik aktiviteye sahip bileşenler içerir” (1). “Ek olarak, mürver ekstresi, yüksek A vitamini ve C vitamini içeriğinin yanı sıra büyük miktarlarda kalsiyum, demir, fosfor, B6 vitamini, steroller ve bazı uçucu yağlar içerir” (3).
Sambucus Nigra / Kara Mürver Faydaları
- Bağışıklık Sistemini Destekleyebilir: Kara mürverin meyvesi ve çiçekleri bağışıklık sisteminizi güçlendirebilecek antioksidan ve vitamin ile doludur.
- Strese Karşı Koruyabilir: Kara mürverdeki antosiyaninler, hücreleri oksidatif strese karşı koruyucu etki göstermektedir.
- Enfeksiyonlara Karşı Koruyabilir: Kara mürverin meyvelerinde bulunan flavonoidler, H1N1(Human Influenza A) etkin virüslerine tutunarak virüsün konak hücrelere bağlanmasını engelleyici etki göstermektedir. Dolayısıyla kara mürver flavonoidleri, yüksek antiviral aktivite sergilemektedir (2).
- Soğuk Algınlığı ve Gribin Süresini Kısaltabilir: Bazı uzmanlar tarafından kara mürver ekstresi, soğuk algınlığı ve grip semptomlarını önlemeye ve etkilerini hafifletmeye yardımcı olmasından dolayı önerilebilmektedir (4). Ama yine de tıbbi anlamda çalışmaların az olmasından ve mürver ekstresi takviye edici gıda olarak değerlendirildiğinden grip ile mücadele etmek istiyorsanız grip aşınızı ihmal etmemelisiniz.
Bunların dışında kara mürverin ekstresi, aşağıdakiler için de bitkisel takviye olarak kullanabilmektedir:
- Kabızlık
- Eklem ve kas ağrısı
- Diş ağrısı
- Baş ağrısı
- Ateş
- Epilepsi
- Depresyon
- HIV ve AIDS (4).
Sambucus Nigra / Kara Mürver Nasıl Kullanılır?
Kara mürverin birçok faydasının yanı sıra kullanırken dikkatli olunması gereken bazı hususlar vardır. Sambucus nigra sadece olgun veya kuru halde tüketilmelidir. Çiğ haliyle yenilmemelidir (6). Olgunlaşmamış kara mürver, birtakım sağlık sorunlarına sebep olabilir. Takviye gıda olarak alırken doktorunuza danışmakta fayda vardır çünkü kara mürver, reçeteli ilaçlarla etkileşime girebilir. Kara mürverle etkileşime girebilecek bazı içerikler “16 Foods That Boost and Improve Your Immune System” adlı makalede şöyle verilmiştir:
- "Diüretikler: Kara mürver, idrar söktürücü etkisi sebebiyle reçeteli bir idrar söktürücü ile almak etkinliğini artırır.
- Müshil: Kara mürverin müshil etkisi vardır, bu nedenle diğer müshil ilaçları ile birlikte alınmamalıdır.
- Steroidler: Kara mürver, bağışıklık sistemini uyardığı için, bağışıklık sistemini baskılamak için alınan steroidler içerikli ve diğer ilaçlarla birlikte alınmamalıdır. Organ nakli yapıldıktan sonra bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanan kişiler mürver almamalıdır.
- Kemoterapi: Kara mürver, kemoterapi alan kişiler tarafından alınmamalıdır.
- Şeker hastalığı ilaçları: Kara mürver, kan şekerini düşürür, bu nedenle şeker hastalığını tedavi eden ilaçlarla birlikte alınmamalıdır.
- Teofilin: Mürver, astım ve solunum rahatsızlıklarını tedavi etmek için reçete edilen bu ilacın etkisini azaltabilir” (7).
Ek olarak hamilelik ve emzirme dönemi için güvenli değildir. Bu konuyla ilgili yeterli veri bulunmadığından, hamilelik ve emzirme döneminde kullanılması önerilmez (1).
Sambucus Nigra / Kara Mürver Bebeklere Ne Zaman Verilir?
6 aylık olan bebeklerde katı gıdaya hazır olmalarının ardından kara mürveri çiğ olmamak kaydıyla pişirilmiş halde verilebilir. Fakat kara mürver özütü ve şurubu olarak bebeklerde güvenli olmayabilir. Çünkü kara mürver şurup halindeyken içerisinde bal barındırabilir. 12 aylıktan küçük bebekler bal tüketimine maruz bırakılmamalıdır. Eğer bebeğinize sambucus nigra ekstresi veya kara mürver özütü vermek istiyorsanız öncelikle doktorunuza danışmalısınız (8).
Sambucus Nigra / Kara Mürver Nasıl Tüketilir?
Yukarıda da bahsedildiği gibi sağlık açısından zengin içerikli bu bitkiyi tüketmek oldukça faydalıdır. Kara mürveri tüketmek için birçok alternatif yol vardır. Bunlardan bazılarını reçel, jöle, pasta, salata sosu, meyve suyu, meşrubat, çay, kahvaltılık gevrekler ve yoğurt şeklinde sayabiliriz (9). Fakat yine de vitamin ve mineraller açısından eksikliğiniz olduğunu düşünüyorsanız ve yukarıda bahsettiğimiz hastalıklara karşı direncinizi artırmak için kapsül, tablet, efervesan tablet ve çiğneme tableti halinde gıda takviyesi olarak tüketebilirsiniz. Bunları tüketirken bahsedilen günlük porsiyondan fazlasını almayınız.
En İyi Sambucus Nigra / Kara Mürver Takviyesi
Güvenilir ve orjinal takviyeleri kullanmak oldukça önemlidir. Ancak belirtilmelidir ki; “en iyi kara mürver takviyesi veya markası”, vücudunuzun ihtiyaçları tespit edildikten sonra uzmanınız tarafından önerilen takviyedir.
Bikalite olarak; ürünlerin kalite ve onay belgelerinin kontrolünü sağlıyor, bu ürünleri orjinal olarak üreticisinden veya distribütöründen temin ederek size ulaştırıyoruz. Uzmanınızın önerisi ile satın almayı düşündüğünüz kara mürver takviyesi ürünlerini Bikalite’den güvenle temin edebilir ve deneyimlerinizi bizimle paylaşarak gelişimimize katkıda bulunabilirsiniz.
Kaynakça:
- Advanced Research on The Antioxidant and Health Benefit of Elderberry (Sambucus Nigra) in Food – a Review
- Kara Mürverin (Sambucus Nigra L.) Besinsel İçeriği ve Fonksiyonel Özellikleri
- What is Elderberry?
- Elderberry - Uses, Side Effects, And More
- Elderberry: Benefits and Dangers
- The Health Benefits of Elderberry
- Elderberry
- Black Elderberry
- Elderberry as a Medicinal Plant
Uyarı Metni