Günümüzde özellikle yaşlanma karşıtı / anti aging ürünlerinde kullanımı ile bilinen Koenzim Q10, vücudun kendi kendine üretebildiği bir bileşiktir. Koenzim Q10 aslında birçok organın ve kimyasal reaksiyonların düzgün çalışabilmesi için gereklidir. Yapısal olarak vitamine benzeyen Koenzim Q10 sadece vücudun üretebildiği değil aynı zamanda dışarıdan da alınabilen bir maddedir (1). Sağlıklı olabilmek için vücudun yeteri kadar CoQ10’a ihtiyacı vardır.

Koenzim Q10 Nedir?

Koenzim Q10 veya CoQ10, vücudun sağlıklı kalabilmesi için küçük miktarlarda ihtiyaç duyduğu bir besindir (2). CoQ10 hücrelerin içinde bulunan mitokondrilerin enerji üretmesine yardımcı olmaktadır. Aynı zamanda önemli bir antioksidan görevi de görmektedir(3). Koenzim Q 10’u vücut kendi kendine üretse de yaş aldıkça üretim kapasitesi düşmektedir. Bu nedenle Koenzim Q10 desteğine ihtiyaç duyulabilmektedir.

Koenzim Q10 Ne İşe Yarar?

Koenzim Q 10 hücrelere enerji sağlamaya yardımcı olmaktadır. Aynı zamanda antioksidan özelliği ile serbest radikallerin neden olduğu hücre hasarlarını önlemeye de yardımcı olmaktadır (2). Koenzim Q-10’un iki formu vardır. Bunlar: ubiquinone ve ubiquinol’dur. Ubiquinone olarak bulunan form daha kolay emilebilmesi için aktif form olan ubiquinol’e dönüştürülür (4). Koenzim Q10 yağda çözünür ve balık, sığır eti, soya fasulyesi gibi besinlerden de elde edilebilmektedir (2). Hem bazı hastalıkların önlenmesinde hem de bazı hastalıkların tedavisi için Koenzim Q10'u uzmanlar önerilebilmektedir. Bu anlamda özellikle yaşlı yetişkinler Koenzim Q10 eksikliği riski altındadır. Bu nedenle yaş ilerledikçe sağlık problemleriyle karşılaşmamak için daha fazla Koenzim Q10 içeren besinlerin tüketilmesi veya takviye olarak alınması uzmanlar taraından önerilmektedir.

Koenzim Q10 Faydaları

CoQ10 pek çok hastalık için takviye edici olarak önerilmekte veya hastalıktan koruyucu olarak da kullanımı yaygınlaşmaktadır. CoQ10’un vücutta birden çok işlevi vardır. Bilimsel araştırmalarda ortaya konan olası Koenzim Q10 faydaları şu şekilde sıralanabilir:

Yüksek tansiyon veya koroner arter hastalığı, kalp yetmezliğine yol açabilmektedir. Yapılan bazı çalışmalarda CoQ10 takviyesinin kalp yetmezliği semptomlarını iyileştirdiği ve kalp yetmezliğine bağlı ölüm riskini azaltabildiği ortaya konmuştur (5).
Koenzim Q10 antioksidan özelliği sayesinde hücre hasarına yol açabilecek serbest radikallerle savaşmada ve oksidatif hasarı azaltabilmektedir. Bu anlamda kısırlığa sebep olabilecek oksidatif hasara karşı da savaşmakta ve sperm kalitesini, aktivitesini ve konsantrasyonunu da arttırabileceği bazı araştırmalarda saptanmıştır (6, 7, 8).
Vücutta antioksidan sayısının düşmesiyle birlikte beyin hücreleri daha düşük enerjiye sahip olabilmektedir. Bu durum ise migrene yol açabilmektedir. Yapılan çalışmalarda CoQ10 takviyesinin migren sayısını azaltabileceği gözlemlenmiştir (9).
Koenzim q 10 takviyesinin olası faydalarından biri de, kan şekeri seviyesini düzenlemesidir. Özellikle tip-2 diyabet hastalarıyla yapılan çalışmalarda olumlu sonuçlar yakalanmıştır (6, 10).
Kanser çalışmalarında ise Koenzim Q10 takviyesini kanserin tekrarlama riskini düşürebildiği gözlemlenmiştir (11).
Yüksek oksijen talebi ve yüksek yağ asidi içeriği sebebi ile beyin oksidatif hasarlara karşı çok hassas durumdadır. Bu noktada Koenzim Q10 takviyesi ilerleyen yaşlarda oluşan parkinson ve alzheimer hastalığının ilerlemesini yavaşlatabilme ihtimalini taşımaktadır (6, 12).
Zayıf antioksidanın sebep olduğu KOAH ve astım gibi hastalıklarda Koenzim-Q10 takviyesinin semptomları hafifletebildiği gözlemlenmiştir (6).
Vücudun en büyük organı olan ciltte UV ışınları sebebiyle oksidatif hasarlar meydana gelebilmektedir. CoQ10 takviyesinin bu hasarı ve kırışıklıkların derinliğini azaltabildiği farklı çalışmalarda ortaya konmuştur (13).

CoQ10 üzerine çalışmalar düzenli olarak sürmektedir. Yukarıda belirtilen çalışmalar bu değerli bileşik hakkında fikir verse de, doktorunuzun önerisi ile tüketilmesi sağlık açısından önem arzetmektedir.

CoQ10 / Koenzim Q10 Çeşitleri Nelerdir?

Genel olarak Koenzim Q10 takviyeleri kapsül olarak tüketilmektedir. Ancak aynı zamanda softjel hali de mevcuttur. İhtiyaca göre CoQ10, ubiquinol ve ubiquinone formda satılmaktadır. Ancak bu tip kullanımı pek yaygın değildir. Koenzim Q 10'nun bir başka formu da alfa lipoik asitle birleştirilmiş halidir. Bu şekilde kompleks olarak da Koenzim-Q10 kullanmak mümkündür.

Koenzim Q10 Günde Kaç mg Alınmalı?

CoQ10’un yaş ve cinsiyete göre belirlenmiş bir dozu yoktur. Yetişkinlerde ihtiyaca göre 50 mg ile 120 mg arası önerilebilmektedir (15). Genellikle 100mg üstü olarak tüketilen Koenzim Q 10’lar gün boyunca iki ya da 3 doz olmak üzere alınmaktadır (14). Çocuklarda ise takviye istenen durumlarda günlük ortalama 30 mg civarı önerilmektedir. Sağlıklı bir Koenzim Q10 takviyesi almak için tüketilen Koenzim Q 10’un etiketindeki talimatlar takip edilmeli ve doktor aracılığıyla kullanılmalıdır.

CoQ10 Ne Zaman Alınmalı?

Koenzim-Q10 yağda çözünebilen bir madde olduğu için en iyi yemeklerle birlikte sindirilmektedir. Bu nedenle öğünle birlikte tüketilmesi tavsiye edilmektedir (16). Ancak Koenzim Q10 bazı kişilerde uykusuzluğa yol açabilmektedir. Bu nedenle genel olarak sabah veya öğle öğünleri ile birlikte tüketilmesi bu riski ortadan kaldırmaktadır (4). CoQ10 takviyelerinin düzenli kullanılan ilaçlarla etkileşime girebileceği göz önüne alınarak doktor tavsiyesi ile birlikte tüketilmesi en sağlıklı yol olacaktır.

Koenzim Q10 Ne Kadar Süre Kullanılmalı?

Koenzim için standart olarak önerilen, belirlenmiş bir süre yoktur. Bunun sebebi ise kişinin yaşının yanı sıra tıbbi geçmişinin ya da hali hazırda kullandığı ilaçlarla etkileşim riskinin önemli olmasıdır. Bu nedenle doktorların tavsiye ettiği süre boyunca kullanmak önemlidir.

Kaynakça:

Uyarı Metni

Takviye Edici Gıda Uyarısı